ترخیص کالا چیست؟

ترخیص کالا یک تشریفات گمرکی است که برای صادرات کالا به کشورهای دیگر و یا واردات کالا از کشور های دیگر باید طی شود. در تمام کشور های جهان گمرک محلی برای کنترل ورود و خروج کالاها از مرزهای آن کشور است. هرکالایی که از کشور خارج و یا به کشور وارد می شود باید از مسیر گمرک عبور کرده و تشریفات گمرکی آن انجام شود. در غیر این صورت آن کالا قاچاق به حساب می آید.

به طور کلی تمامی مراحلی که برای دریافت و آزاد کردن کالاهای وارداتی و صادارتی باید انجام شود را ترخیص کالا می گویند. برای خروج کالا از گمرک نیز باید تمام مدارک کالا از زمان خرید تا بسته بندی و حمل و نقل و آزاد سازی کالا از انبار های گمرک چه به صورت الکترونیکی و چه به صورت فیزیکی موجود باشد تا بتوان اظهار نامه ترخیص را تنظیم کرد. همچنین در زمان خروج کالا از گمرک باید تمام هزینه های مطعلق به آن اعم از هزینه های حمل و نقل، حقوق گمرکی، مالیات کالا، سود بازرگانی کالا و غیره توسط صاحب کالا و یا نماینده قانونی وی پرداخت شود.

پروسه ترخیص کالاها در عین سادگی یک امر تخصصی و پیچیده می باشد که خطا در هر یک از مراحل آن، میتواند باعث زیانهای بعضا غیر قابل جبران برای صاحب کالا شود.

خروج کالا از گمرک در سریعترین زمان ممکن و تحویل آن در زمان مقرر همیشه از مهمترین دغدغه های تجار بوده است. زیرا بعد از این مرحله و تحویل آن می توان قیمت تمام شده آن را محاسبه کرد. صادرات کالا یکی از ارکان اصلی در خروج کالا از گمرک های کشور می باشد و به همین دلیل سریعتر و کم هزینه تر از واردات کالا است. به همین دلیل یکی دیگر از دغدغه های تجار، اطلاع کامل از آخرین تغییرات در گمرکات کشور های هدف می باشد. داشتن اطلاعات در زمینه تشریفات گمرکی خروج کالا در این گمرک ها کمک مضاعفی به تجار و صادرکنندگان کالا می کند.

مراحل و چارت ترخیص کالا از گمرک (تشریفات گمرکی)

1. ثبت اظهار در سامانه EPL

اولین مرحله در ترخیص کالا از گمرک، تکمیل اظهارنامه در سامانه  EPLو ورود اطلاعات مربوط به کالا در این سیستم و به صورت آنلاین است. در حال حاضر انجام این مرحله آنلاین بوده و نیازی به مراجعه حضوری نیست. طبق دستورالعملی که در سایت رسمی گمرک(irica.gov.ir)  برای ترخیص انواع کالا بیان شده است، ارائه اظهارنامه گمرکی و کلیه اطلاعات مربوط به کالا برای ترخیص آن لازم و ضروری است.

• مدارک لازم برای اظهار کالا در گمرک
• اظهارنامه واردات قطعی
• کپی کارت بازرگانی معتبر قبض انبار
• بارنامه
• ترخیصیه
• گواهی مبدأ
• فاکتور یا سیاهه خرید
• اعلامیه تأمین ارز یا نامه برات
• پروفورما ( پیش فاکتور )
• مجوز ثبت سفارش
• لیست عدلبندی
• بیمه نامه
• پروانه بهره برداری
• کاتالوگ و بروشور
• مجوزهای قانونی و مدارک لازم جهت ترخیص کالا از قبیل گواهی بهداشت، استاندارد، انرژی اتمی، قرنطینه نباتی و سایر
• وکالتنامه رسمی، کارت حق العملکاری

2.  پروانه صادراتی

لازم به ذکر است که برای تکمیل فرم در سامانه الکترونیکی دقت بسیاری لازم است. شما می توانید به عنوان مالک کالا یا نماینده قانونی آن این فرم را تکمیل کنید اما به خاطر داشته باشید،مبلغی که شما برای حقوق ورودی پرداخت می کنید، یکی از اطلاعات ضروری و در عین حال با اهمیت در اظهارنامه است که در مرحله تکمیل اظهارنامه محاسبه می شود. بنابراین در تکمیل فرم اظهارنامه باید نهایت دقت را به خرج داد تا بدون اشتباه پروسه تکمیل آن طی شود و صاحب کالا دچار ضرر و زیان مالی نشود.

3. احراز هویت و تعیین مسیر

در این مرحله دایره احراز هویت که دایره فنی گمرک است، اسناد را بررسی کرده و در صورتی که تایید کند، یک شماره ثبت یا کوتاژ اختصاص می دهد. دریافت کوتاژ به این معنی است که اظهارنامه واردات یا صادرات کالای شما با یک شماره اختصاصی ثبت شده است و سپس مهر می شود.

4. کنترل کالا

در روند ترخیص کالا از گمرک، کالا یکی از سه مسیر سبز، زرد و قرمز را برای ارزیابی طی می کند. قرار گرفتن در مسیر زرد و قرمز به این معنی است که کالای شما نیاز به کنترل دارد و این امر توسط کارشناسان و بازرسان صورت می گیرد تا با اسنادی که ارائه شده است مقایسه و مطابقت داده شود. پس از طی کردن این ارزیابی کالا  در بخش دایره ارزش، ارزش اظهاری، سوابق گمرکی و … بررسی می شود.

5. اخذ مجوزهای لازم

در صورتی که کالا نیازمند مجوز ها و مدارک لازم جهت آزاد سازی و گواهی نامه های تعیین شده توسط کارشناسان باشد، در این مرحله باید تکمیل شود.گواهی هایی از قبیل  استاندارد، بهداشت، مخابرات ، قرنطینه، انرژی اتمی، تجهیزات پزشکی، جهاد، ، وزارت راه، مالیات و … از جمله آن ها هستند.

6. بررسی تعرفه و تطبیق کالا توسط کارشناس

در این مرحله کارشناسان سرویس تعرفه گمرکی کالا را بررسی و آن را با اسناد کالا مطابقت می دهند. همچنین کارشناسان نظارت دوباره ای به مجوزهای مرحله قبل انداخته و ان را بررسی و مطابقت می دهند و در صورتی که مشکلی وجود نداشته باشد آن را امضاء و تایید می کنند.

7. صندوق و صدور سند ترخیص

صاحب کالا باید پس از تایید نهایی، هزینه ای که از جانب گمرک تعیین شده است را به صورت نقدی پرداخت کرده و پس از دریافت فیش پروانه سبز گمرک برای وی صادر می شود و صاحب کالا می تواند اقدامات لازم برای خروج کالا از گمرک را شروع کند.

8. انبارداری و اجازه بارگیری

پس از صدور سند ترخیص کالا از گمرک پس از تسویه حساب با شرکت حمل و نقل و  بعد از دریافت قبض انبار و مدارک مورد نیاز آن، مجوز بارگیری از گمرک صادر می شود و باید هزینه انبارداری پرداخت گردد. این هزینه در گمرکات مختلف، متفاوت است و موارد زیر را شامل می شود: هزینه تخلیه و بارگیری، بیمه کالا، مدت زمان رسوب کالا در انبار و غیره.

9. خروج کالا از گمرک

پس از طی نمودن تمامی مراحل فوق صاحب کالا می تواند بیجک انبار را از انبار دار گمرک دریافت کند. در واقع انباردار پس از کنترل پروانه سبز گمرکی مهر درب خروج، بیجک انبار را صادر می کند و صاحب کالا می تواند برای بارگیری کالا، وسیله نقلیه مورد نظر خود را را وارد گمرک کند. در این مرحله نیز، محموله دوباره بررسی شده و سپس اجازه خروج کالا داده خواهد شد.